Dünyadaki en yaygın kanserlerden biri olan akciğer kanseri her yıl dünya çapında 2 milyondan fazla insanı etkiliyor ve her beş kanser ölümlerinden biri akciğer kanseri nedeniyle gerçekleşiyor...
Solunum sistemi burun, yutak, gırtlak, soluk borusu, akciğerler, plevra, bronşlar ve bronşiyollerden oluşur. Akciğerler, kandaki karbondioksiti ve atık ürünleri dolaşımdan temizlemekten sorumlu iki organdır. Oksijen yüklü kan temizlendikten sonra kalbe oradan da organ ve dokulara gönderilir.
Akciğerler, nefes verme sırasında havanın atılmasını desteklemek için gerekli olan çok fazla esnekliğe sahip organlardır. Böbreklerde olduğu gibi solunum da sadece bir akciğer ile gerçekleşebilir.
Nefes alma ile hava burun ve ağız yoluyla vücuda girer ve biri sağ akciğere diğeri sol akciğere olmak üzere iki kola ayrılan tüp benzeri bir yapı olan trakeadan geçerek akciğerlere ulaşır. Bu iki ana dal, bronşlar adı verilen daha küçük dallara bölünür ve bunlar da daha da küçük dallara, bronşiyollere bölünür. Bronşiyollerin dibinde, gaz alışverişinin gerçekleştiği "torbalara" benzer boşluklar olan alveoller bulunur.
Bronşları, bronşiyolleri ve alveolleri oluşturan hücrelerden gelişebilen akciğer kanseri, hava akışını engelleyen bir kitle oluşturabilir veya akciğer veya bronş kanamasına neden olabilir
Akciğer kanserinin tek bir türü yoktur, hastalığın çeşitli biçimleri vardır. Ayrıca akciğer, diğer örneğin meme kanseri gibi diğer organlarda oluşan tümörlerin metastaz bölgesi haline gelebilir ve kanser akciğerlere sıçrayabilir.
Akciğer kanserinin ana nedeni sigaradır. Aktif sigara içenler erkeklerde vakaların yüzde 90'ını, kadınlarda ise yüzde 75-80'ini oluşturur. Genel olarak sigara içmenin daha yaygın olduğu daha sanayileşmiş ülkelerde görülme sıklığı daha yüksektir.
Sigara içen bir kişinin akciğer kanseri geliştirme riski, sigara içmeyen bir kişiye göre 14 kat daha fazladır. Günde 20'den fazla sigara içiyorsanız bu risk 20 katına çıkar.
Pasif içicilik de, sigara içmeyenlerde akciğer kanserine yakalanma riskini yüzde 20 ila 50 oranında artırır.
Akciğer kanserinin oluşumu ile ilişkili başka risk faktörleri de vardır:
- Toz, asbest, arsenik, krom, radon, nikel gibi maddelere maruz kalma,
- Pişirme dumanlarına maruz kalma,
- Hava kirliliği. Çevre kirliliğinin neden olduğu akciğer kanserlerinin vakaların yüzde 8'ini oluşturduğu tahmin edilmektedir.
Akciğer kanseri asemptomatik bir gelişim gösterir ve bu nedenle tanı genellikle çok ileri evrelerde yapılır.
Ancak, diğer akciğer hastalıkları için de tipik olan erken semptomların ortaya çıkması, erken tanıda önemlidir:
- Nefes alma zorlukları,
- Kalıcı öksürük,
- Öksürükte kan,
- Göğüste sıkışma,
- Kilo kaybı.
Akciğer kanseri vakalarının çoğu 65 yaş ve üstü hastalarda teşhis edilir. Akciğer kanseri teşhisi koymanın ilk adımı, akciğerlerde yoğun bir alanı ortaya çıkarabilen bir göğüs röntgenidir. Radyografiyi genellikle kontrast maddeli bir bilgisayarlı tomografi (BT) taraması izler. Bu yöntem vücudun iç yapılarının farklı açılardan alınan ayrıntılı görüntülerini sağlar. Bunlar daha sonra anormallikleri veya tümörleri gösteren doku ve organların tek bir 3 boyutlu görüntüsünü oluşturmak için kullanılır. Bu muayene lezyonun boyutu, şekli, yoğunluğu ve zaman içindeki büyümesi gibi çeşitli parametrelerin değerlendirilmesine olanak tanır.
BT taraması ile ilişkili olarak, pozitron emisyon tomografisi (PET), hem pulmoner nodülün tanısında hem de vücuttaki yayılımının (evreleme) değerlendirilmesinde önemlidir. PET, tümör olmayan dokudaki değişikliklere kıyasla tümör dokusunun varlığını daha doğru bir şekilde ayırt etmeyi sağlar.
Teşhisi doğrulamak için bronş dokusunun biyopsisi (bronkoskopi) ile toplanan örneklerin incelemesinin yapılması şarttır. Bronkoskopi tanı, evreleme ve aynı zamanda tedavi seçimi için temel bir yöntemdir.
Akciğer tümörleri iki ana gruba ayrılır:
- Akciğer kanseri vakalarının yüzde 10'unu oluşturan küçük hücreli akciğer kanseri veya mikrositom,
- Vakaların yüzde 85'ini oluşturan küçük hücreli olmayan akciğer kanseri.
Akciğer kanseri vakalarının geri kalan yüzde 5'i sinir ve endokrin (nöroendokrin akciğer karsinoid) veya lenfatik (pulmoner lenfoma) dokular gibi dokulardan kaynaklanır.
Akciğer kanserinin başlamasında rol oynayan ana risk faktörü sigara içmektir. Ortalama sigara içen bir kişinin akciğer kanseri geliştirme riski, sigara içmeyenlere göre yaklaşık çok daha fazladır. Ayrıca pasif içicilik de riski artırır. Bu nedenle, hem aktif hem de pasif sigara içiminden kaçınmak, bu hastalığa yakalanma riski üzerinde çok önemli bir etkiye sahiptir.
Bununla birlikte, tütün dumanı akciğer kanseri ile ilişkili tek risk faktörü değildir. Asbest, arsenik, krom, radon, nikel ve yemek pişirme dumanları gibi maddelere maruz kalmak akciğerlerde tümörün gelişme riskini artırır.
Hava kirliliği de artık akciğer kanseri için önemli bir nedensel faktör olarak kabul edilmektedir.
Akciğerleri ve dolayısıyla tüm vücudu sağlıklı tutmak için temiz havaya ve doğru beslenmeye gerek vardır. Bununla birlikte, özellikle akciğer sağlığına yardımcı olabilecek besinler bulunmaktadır.
Sarımsak
Sarımsak gerçek bir doğal antibiyotiktir, astımı iyileştirebilir ve diğer akciğer hastalıklarını önlemeye veya iyileştirmeye yardımcı olabilir. Bolca, çiğ olarak tüketin.
Soğan
Soğan, yüksek oranda kersetin, B vitaminleri ve C vitamini içeriği ile serbest radikallerle savaşan ve bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı olan bir antioksidan kaynağıdır. Vücudunuzun alerjiler, soğuk algınlığı ve diğer akciğer rahatsızlıklarıyla savaşmasına yardımcı olmak için salatalarda çiğ olarak tüketin.
Zerdeçal
Zerdeçal, sofralarımızda pek sık rastlanmayan, ancak güçlü iltihap önleyici ve antioksidan özelliklere sahip bir baharattır. Emilimini artırmak için biberle birlikte bolca tüketilmesi önerilir.
Havuç
Havuç, akciğer hastalıklarını önlemeye, astım semptomlarını iyileştirmeye, solunum bozukluklarının gelişmesini önlemeye yardımcı olan önemli bir beta karoten ve C vitamini kaynağıdır.
Domates
Domates, serbest radikallere karşı savunmada ve dolayısıyla tümörlere karşı korumada çok etkili olan bir antioksidan molekül olan likopenin en yüksek içeriğine sahiptir. Yağ ile pişirilen domates, likopenin vücut tarafından daha iyi emilmesini sağlar.
Zencefil
Zencefil, baharatlı aroması ile tonik ve mide bulantısı önleyici özelliğinin yanı sıra akciğer sağlığını da destekler. İltihap önleyici etkisi, akciğer hücrelerini kronik hastalıklardan korumaya yardımcı olabilir.
Balık
Özellikle yağlı balıklar ve soğuk deniz balıkları, akciğer fonksiyonunu destekleyen omega 3 ve D vitamini içerir.
Lahana
Lahana, toksik maddelerin yok edilmesini kolaylaştıran moleküller olan yüksek miktarda glukozinolatlar içerir. Akciğer hasarına karşı koruyucu etki, kafeik asit, ferulik asit ve kersetin gibi çok sayıda antioksidanın varlığıyla da arttırılır.
Orman meyveleri
Ahududu, çilek, kızılcık ve yaban mersini gibi meyveler kronik solunum yolu hastalıklarının ve akciğer kanserinin ana nedeni olan oksidatif stresi azaltmaya yardımcı olan, iltihap önleyici etkiye sahip güçlü bir antioksidan olan antosiyaninler ve resveratrol kaynaklarıdır.
Portakal
Portakallar ve aynı zamanda biberler, kivi ve greyfurt demiri emmeye ve dolayısıyla oksijeni vücutta daha iyi taşımaya yardımcı olan C vitamini bakımından çok zengindir. Portakallar ayrıca serbest radikallere karşı olumlu etki gösteren doğal bir antioksidan olan beta kriptoksantin içerir.
